Πρόεδρος του Ιράν
| Πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν رییسجمهور ایران Rayis Jomhur-e Irān | |
|---|---|
| Προσφώνηση | Κύριε Πρόεδρε Εξοχώτατε |
| Κατοικία | Μέγαρο Σαντάμπαντ, Τεχεράνη |
| Διορισμός από | Εκλεγμένος από τον λαό |
| Διάρκεια θητείας | 4 έτη (ανανεώσιμη μία φορά) |
| Αρχικός κάτοχος | Αμπολχασάν Μπανισάντρ |
| Δημιουργία | 4 Φεβρουαρίου 1980 |
| Ιστοσελίδα | Επίσημος δικτυακός τόπος |
Ο Πρόεδρος του Ιράν αποτελεί τον ανώτατο εκλεγμένο από τον λαό αξιωματούχο στη χώρα. Μετά τον θάνατο του Εμπραχίμ Ραΐσι σε αεροπορικό δυστύχημα στο Δυτικό Ιράν στις 19 Μαΐου 2024, διενεργήθησαν προεδρικές εκλογές όπου στις 6 Ιουλίου εξελέγη πρόεδρος ο Μασούντ Πεζεσκιάν.[1]
Υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την Επανάσταση και το δημοψήφισμα του 1979 για τη δημιουργία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν τον Μάρτιο του 1979 (στις 29 και 30 Μαρτίου), η νέα κυβέρνηση χρειάστηκε να δημιουργήσει ένα νέο σύνταγμα. Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί διέταξε την εκλογή της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων, του οργάνου που είχε επιφορτιστεί με τη σύνταξη του Συντάγματος.[2] Η συνέλευση παρουσίασε το σύνταγμα στις 24 Οκτωβρίου 1979 και ο Ανώτατος ηγέτης Χομεϊνί και ο πρωθυπουργός Μαχντί Μπαζαργκάν το ενέκριναν. Αυτό εγκρίθηκε επίσης στο συνταγματικό δημοψήφισμα που διενεργήθηκε τον Δεκέμβριο του 1979.
Το Σύνταγμα του 1979 καθόρισε τον Ανώτατο ηγέτη ως αρχηγό κράτους και τον Πρόεδρο και τον Πρωθυπουργό ως αρχηγούς κυβερνήσεων. Η θέση του πρωθυπουργού καταργήθηκε το 1989.
Οι ιρανικές προεδρικές εκλογές, οι πρώτες στη χώρα, πραγματοποιήθηκαν στις 25 Ιανουαρίου 1980 και οδήγησαν στην εκλογή του Αμπουλχασάν Μπανί-Σαντρ με ποσοστό 76% των ψήφων. Ο Μπανισάντρ στις 22 Ιουνίου 1981 καθαιρέθηκε από το Κοινοβούλιο του Ιράν. Μέχρι τις πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουλίου 1981, τα καθήκοντα του Προέδρου αναλήφθηκαν από το Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο. Ο Μοχάμετ Αλί Ρατζάι εξελέγη πρόεδρος στις 24 Ιουλίου 1981 και ανέλαβε καθήκοντα στις 2 Αυγούστου. Ο Ρατζάι παρέμεινε στη θέση του για λιγότερο από ένα μήνα, καθώς αμφότεροι εκείνος και ο πρωθυπουργός δολοφονήθηκαν στις 30 Αυγούστου 1981. Για μια ακόμη φορά, ένα Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο αναπλήρωσε το αξίωμα μέχρι τις 13 Οκτωβρίου 1981, όταν εξελέγη πρόεδρος ο Αλί Χαμενεΐ.
Οι Ακμπάρ Χασαμί Ραφσαντζανί, Μοχάμαντ Χαταμί και Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ εκλέχθηκαν για δύο θητείες. Ο Χασάν Ρουχανί εξελέγη στις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου 2013. Κέρδισε την επανεκλογή στις προεδρικές εκλογές του 2017.
Ο Αλί Χαμενεΐ, ο Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζάνι, ο Μοχάμαντ Χαταμί, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και ο Χασάν Ροχανί εξελέγησαν πρόεδρος για δύο θητείες. Ο Εμπραχίμ Ραΐσι ήταν ο προηγούμενος πρόεδρος, ο οποίος υπηρέτησε από την εκλογή του το 2021 έως τον θάνατό του σε αεροπορικό δυστύχημα, στις 19 Μαΐου 2024. Τον αντικατέστησε, ως υπηρεσιακός πρόεδρος, ο πρώτος αντιπρόεδρος του Ιράν, Μοχάμαντ Μοχμπέρ μέχρι την εκλογή του Μασούντ Πεζεσκιάν, στις 6 Ιουλίου 2024.
Τελευταίες εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Ιρανικές προεδρικές εκλογές 2024 (Δεύτερος γύρος) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Υποψήφιος | Κόμμα | Ψήφοι | % | |
| Μασούντ Πεζεσκιάν | Ανεξάρτητος (Μεταρρυθμιστής) | 16.384.403 | 54,76 | |
| Σαΐντ Τζαλίλι | Ανεξάρτητος (Συντηρητικός) | 6.077.292 | 16,46 | |
| Έγκυρα | 29.922.582 | 98,01 | ||
| Άκυρα ή λευκά | 607.575 | 1,99 | ||
| Σύνολο ψήφων | 30.530.157 | 100 | ||
| Εγγεγραμμένοι/συμμετοχή | 61.452.321 | 49.68 | ||
| colspan=ISNA, IranIntl, TejaranNews | ||||
Κατάλογος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυτός είναι ένας κατάλογος των προέδρων του Ιράν από την θεσμοθέτηση του αξιώματος, με τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών του 1980.
| № | Πρόεδρος (Γέννηση–Θάνατος) |
Εικόνα | Έτος εκλογής | Από | Έως | Πολιτικό κόμμα | Πρωθυπουργός | Πρώτος Αντιπρόεδρος | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Αμπολχασάν Μπανισάντρ (1933-2021) |
|
1980 | 4 Φεβρουαρίου 1980 | 22 Ιουνίου 1981 (καθαιρέθηκε) |
Ανεξάρτητος | Μοχάμετ Αλί Ρατζάι | Η θέση δεν θεσμοθετήθηκε | |
| 2 | Μοχάμετ Αλί Ρατζάι (1933–1981) |
|
1981 (Ιούλιος) | 2 Αυγούστου 1981 | 30 Αυγούστου 1981 (δολοφονήθηκε) |
Ισλαμικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα | Μοχάμετ Τζαβάντ Μπαχονάρ | ||
| 3 | Αλί Χαμενεΐ (1939–) |
|
1981 (Οκτώβριος) 1985 |
13 Οκτωβρίου 1981 | 3 Αυγούστου 1989 | Ισλαμικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (ως το 1987) |
Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί | ||
| Ένωση Μαχητικού Κλήρου | |||||||||
| 4 | Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί (1934–2017) |
.jpg)
|
1989 1993 |
3 Αυγούστου 1989 | 3 Αυγούστου 1997 | Ένωση Μαχητικού Κλήρου | Καταργήθηκε η θέση | Χασάν Χαμπίμπι | |
| 5 | Μοχάμετ Χαταμί (1943–) |
|
1997 2001 |
3 Αυγούστου 1997 | 3 Αυγούστου 2005 | Ένωση Μαχητικού Κλήρου | |||
| Μοχάμετ Ρεζά Αρέφ | |||||||||
| 6 | Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ (1956–) |
|
2005 2009 |
3 Αυγούστου 2005 | 3 Αυγούστου 2013 | Συμμαχία Οικοδόμων του Ισλαμικού Ιράν | Παρβίζ Νταβουντί | ||
| Εσφαντιάρ Ραχίμ Μασαέι | |||||||||
| Μοχάμετ Ρεζά Ραχιμί | |||||||||
| 7 | Χασάν Ροχανί (1948–) |
|
2013 2017 |
3 Αυγούστου 2013 | 3 Αυγούστου 2021 | Κόμμα Μετριοπάθειας και Ανάπτυξης | Εσάκ Τζαχανγκιρί | ||
| 8 | Εμπραχίμ Ραΐσι (1960–2024) |
.jpg)
|
2021 | 3 Αυγούστου 2021 | 19 Μαΐου 2024 | Ένωση Μαχητικού Κλήρου | Μοχάμαντ Μοχμπέρ | ||
| 9 | Μασούντ Πεζεσκιάν (1954-) |
.jpg)
|
2024 | 6 Ιουλίου 2024 | Ανεξάρτητος (Μεταρρυθμιστής) | ||||
Υπηρεσιακοί πρόεδροι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Θητεία | Πρωθυπουργός | Πρόεδρος του Κοινοβουλίου | Ανώτατος Δικαστής | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 22 Ιουνίου 1981 – 2 Αυγούστου 1981 |
Μοχάμετ Αλί Ρατζάι (1933–1981) |
.jpg)
|
Ακμπάρ Χασαμί Ραφσαντζανί (1934–2017) |
.jpg)
|
Μοχάμετ Μπεχεστί (1928–1981) |
|
| Αμπντούλ-Καρίμ Μουσαβί Αρντεμπιλί (1926–2016) |
| |||||
| 30 Αυγούστου 1981 – 13 Οκτωβρίου 1981 |
Μοχάμετ Ρεζά Μαχνταβί Κανί (1931–2014) |
| ||||
| 19 Μαΐου 2024 – 28 Ιουλίου 2024 |
Μοχάμαντ Μοχμπέρ (1955-) |
|||||
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Ιράν: Νέος πρόεδρος ο μεταρρυθμιστής Μασούντ Πεζεσκιάν». 6 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Assembly of Experts». Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2009.